Weekly #16: Wie zit er nou achter die aanslagen op Nord Stream 1 & 2?
Weekly #16: Wie zit er nou achter die aanslagen op Nord Stream 1 & 2?
Nog meer desinformatie om aandacht af te leiden en Zelenski te vervangen...
Bijna twee jaar na de aanslag op de Nord Stream-pijpleiding komt een opmerkelijke onthulling aan het licht: Volgens de Wall Street Journal zouden hooggeplaatste Oekraïense militairen, in een dronken bui, het plan hebben gesmeed om de pijpleiding op te blazen. President Zelenski zou groen licht hebben gegeven, ondanks waarschuwingen van de CIA. Wat begon als een mysterieus incident dat de wereld schokte, krijgt nu een opvallende wending: Oekraïne zou de sabotage hebben uitgevoerd.
Maar klopt dit verhaal wel? Of is er een diepere agenda in het spel? Terwijl beschuldigingen over en weer vliegen, rijst de vraag: wie zit er echt achter deze sabotage? En wat zijn de gevolgen?
Verder bespreken we in deze update een opmerkelijke publicatie van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, waarin het de Amerikaanse National Endowment for Democracy (NED) beschuldigt van het omverwerpen van regeringen, het destabiliseren van landen en het aanwakkeren van regionale en etnische conflicten. Het is opvallend dat China zich zo expliciet uitlaat over het buitenlandse beleid van de Verenigde Staten. Wat staat er zoal in deze publicatie?
Ook besteden we aandacht aan een andere rel, die volgde op rellen in het Verenigd Koninkrijk. Namelijk de dreigbrief van de EU-commissaris Thierry Breton aan het adres van Elon Musk, omdat hij op zijn platform X in gesprek ging met Donald Trump. Breton gebruikt de Digital Services Act als stok om mee te slaan, een gevaarlijke ontwikkeling richting het censureren van alle online media die niet het door de technocratie gewenste narratief verspreiden.
Geopolitiek
Wie zit er nou achter die aanslagen op de Nord Stream?
China opent aanval op Amerikaans beleid: ‘Interventionisme onder dekmantel van democratie’
Geld & Economie
Jacht op de superrijken is geopend
Argentijnse president Milei blijft ook na drastische bezuinigingen populair
Maatschappij & Cultuur
Brussel zet Digital Services Act (DSA) in als censuurwet
Van Rijk naar rol: hoe imperia transformeren
Video’s en grafieken
Zuid-Korea veroordeelt Israëlische bombardementen op Gazastrook
Goudprijs passeert opnieuw $2.500 per troy ounce
Beleggers blijven Bitcoin kopen
Zorgwekkende overheidsfinanciën VS
Waardeaandelen sterk ondergewaardeerd
Abonneren?
Wilt u ook voorsprong door kennis? Vul dan hieronder uw e-mailadres in en klik op de gele ‘Subscribe’ knop om te abonneren en deze updates te blijven volgen.
Toegang tot de wekelijkse update van Boon & Knopers kost €9,95 per maand of €99,95 per jaar.
Bent u al abonnee van Geotrendlines, dan kunt u de volledige update lezen door op ‘Sign in’ te klikken en vervolgens het e-mailadres in te vullen waarmee u een account heeft op Geotrendlines. Abonnees hebben al toegang en hoeven dus niet op de ‘Subscribe’ knop te klikken. Heeft u als abonnee toch problemen met inloggen? Stuur dan een e-mail naar info@boonknopers.com.
Geopolitiek
Wie zit er nou achter die aanslagen op de Nord Stream?
Deze week verscheen een nogal opmerkelijk artikel in de Wall Street Journal over de aanslagen op de Nord Stream pijpleiding, nu alweer bijna twee jaar geleden. Een aantal hooggeplaatste Oekraïense militairen zou enkele maanden voor de aanslag in dronken toestand op het idee zijn gekomen om de pijpleiding op te blazen. De Oekraïense president Zelenski zou dit plan hebben goedgekeurd en zou het advies van de Amerikaanse geheime dienst CIA om dit niet te doen hebben genegeerd.
Dit verhaal van de Wall Street Journal volgt op een arrestatiebevel dat in juni door de openbaar aanklager in Duitsland werd uitgevaardigd tegen een Oekraïense man die in Polen verbleef. De verdachte kon overigens niet uitgeleverd worden, omdat deze volgens de Poolse autoriteiten al naar Oekraïne zou zijn gevlucht.
Dat het bijna twee jaar heeft moeten duren voordat er een verdachte werd opgespoord is op zichzelf al opmerkelijk, gezien de ernst van deze aanslag op vitale Europese infrastructuur. Dat de verdachte de Oekraïense nationaliteit heeft versterkt wel het narratief dat Oekraïne ook achter de aanslagen zou zitten, zoals de Wall Street Journal nu beweert. Maar klopt het verhaal wel?
Laten we eerst teruggaan naar september 2022, toen zware explosieven tientallen meters diep op de zeebodem in de buurt van het eiland Bornholm drie van de vier gasleidingen van de Nord Stream 1 en 2 onbruikbaar maakten. Vrijwel direct na de aanslag wezen de westerse media in de richting van Rusland, dat de pijpleiding zou hebben opgeblazen om Europa onder druk te kunnen zetten met hoge gasprijzen.
Een weinig geloofwaardig verhaal, aangezien Rusland zelf miljarden euro’s in de aanleg van deze pijpleiding heeft geïnvesteerd en de export van gas naar Europa een belangrijke bron van inkomsten is. Bovendien heeft Rusland deze pijpleiding rechtstreeks naar Duitsland juist aangelegd om minder afhankelijk te worden van doorvoerlanden als Oekraïne en Polen, die al decennialang aardgas vanuit Rusland naar Europa transporteren. Het zou dus om zowel economische als strategische reden niet logisch zijn voor Rusland om haar eigen infrastructuur op deze manier te beschadigen.
Ook het narratief dat Rusland zou dreigen met het stopzetten of afknijpen van de gaslevering naar Europa snijdt weinig hout. We volgen dit dossier al jaren en Gazprom heeft tot op heden aan iedere leveringsplicht voldaan. Dat er voorafgaand aan de oorlog in Oekraïne al minder Russisch gas naar Europa stroomde had voor een belangrijk deel te maken met de wens van Europese landen om langlopende contracten met Gazprom af te bouwen en aardgas rechtstreeks in te kopen via de spotmarkt en futures contracten, om zo minder afhankelijk te worden van Russisch gas. En dat er geen aardgas door de Nord Stream 2 pijpleiding stroomde had een andere oorzaak, namelijk de Duitse regering die weigerde goedkeuring te geven. Gazprom stond klaar om aardgas te leveren, maar Duitsland hield de kraan dicht.
Het duurde dan ook niet lang voordat de theorie dat Rusland het gedaan zou hebben ontkracht werd. En dus moest een andere dader worden aangewezen. We schreven een week na de aanslag dat het waarschijnlijker is dat de Verenigde Staten achter de sabotage zitten, gezien de belangen die de Amerikaanse regering heeft. Denk aan het verkopen van vloeibaar gas, maar ook aan het verstoren van de handelsrelatie tussen Europa en Rusland en het ondermijnen van het industriële potentieel van Europa door het continent af te snijden van goedkope energie uit Rusland.
Er zijn ook meerdere concrete aanwijzingen dat de Amerikaanse regering achter de aanslag zit. Niet alleen heeft ze een economisch en geopolitiek motief, ook beschikt het als supermacht over de middelen om zo’n sabotage uit te voeren. Daar bovenop hebben verschillende hooggeplaatste figuren uitspraken gedaan die in de richting van de VS wijzen als dader. Zo zei Joe Biden in het bijzijn van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz dat hij een einde zou maken aan de pijpleiding als Rusland Oekraïne zou binnenvallen. En zo geschiedde. Ook de Amerikaanse diplomate Victoria Nuland, destijds under secretary of state for political affairs van de Verenigde Staten, sprak begin 2022 vergelijkbare woorden uit. Ook opvallend was een bericht van Radek Sikorski op X, voormalig minister van Defensie en nu minister van Buitenlandse Zaken van Polen, waarin hij de Verenigde Staten bedankte voor de sabotage. Een bericht dat hij al vrij snel weer verwijderde.
Hoeveel meer aanwijzingen zijn er nodig? Zo lang er geen hard bewijs is kunnen er talloze verhalen in de wereld worden geholpen, die kunnen helpen om de aandacht af te leiden van de meest waarschijnlijke dader. Het lijkt erop dat dit verhaal van de Wall Street Journal verspreid is om Oekraïne als dader aan te merken en betrokkenheid van Zelenski te suggereren. Ongeacht of dit verhaal waar is of niet kan het door de Verenigde Staten en haar Europese ‘bondgenoten’ gebruikt worden om de Oekraïense president te vervangen.
Waarom dan nu? De presidentstermijn van Zelenski is al verlopen en met de uitzichtloosheid van het conflict ziet het er naar uit dat er aangestuurd zal worden op onderhandelingen. Dat kan ook verklaren waarom Oekraïne onlangs een wanhoopsoffensief in Russisch grondgebied is gestart (terwijl het steeds meer terrein verliest in het zuidoosten). Dit kan de onderhandelingspositie van Oekraïne versterken, maar die onderhandelingen zullen dan moeten plaatsvinden met een andere persoon dan Zelenski, die heeft aangegeven niet met Poetin tot een akkoord te willen komen.
Met dit verhaal wordt (mogelijk) Zelenski voor de bus gegooid en blijven de Verenigde Staten als meest waarschijnlijke dader voorlopig nog even buiten schot.
Lees meer:
VS wil Nord Stream 2 met sancties blokkeren (14 december 2019)
Sabotage Nord Stream, wat zijn de gevolgen? (1 oktober 2022)
Wat zegt Poetin over sabotage Nord Stream? (27 oktober 2022)
China opent aanval op Amerikaans beleid: ‘Interventionisme onder dekmantel van democratie’
Een nieuwe publicatie van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken beschrijft de Amerikaanse National Endowment for Democracy (NED) als een organisatie die optreedt als "fluwelen handschoenen" van de Amerikaanse regering. Onder het mom van het bevorderen van democratie is deze organisatie betrokken bij ondermijning en inmenging in andere landen. Abonnees van Geotrendlines kunnen dit weekend de volledige vertaling op Geotrendlines lezen, maar in deze update bespreken we alvast de hoofdlijnen van het stuk.
Het NED, oorspronkelijk opgericht om activiteiten uit te voeren die eerder door inlichtingendienst CIA werden uitgevoerd, wordt gefinancierd door de Amerikaanse regering en voert zijn programma's uit onder begeleiding van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze organisatie wordt door het Chinese ministerie beschuldigd van het aanwakkeren van revoluties, het destabiliseren van regeringen, en het bevorderen van Amerikaanse belangen wereldwijd. Uit de inleiding van de publicatie:
“De National Endowment for Democracy (NED) fungeert als de “witte handschoenen” van de Amerikaanse overheid. Het houdt zich al lange tijd bezig met het ondermijnen van de staatsmacht in andere landen, inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen, het aanzetten tot verdeeldheid en confrontatie, het misleiden van de publieke opinie en het uitvoeren van ideologische infiltratie, allemaal onder het mom van het bevorderen van democratie. De ontelbare slechte daden van NED hebben grote schade aangericht en zijn sterk veroordeeld door de internationale gemeenschap.
In de afgelopen jaren is NED steeds van tactiek veranderd en nog verder gegaan in het handelen tegen de historische trend van vrede, ontwikkeling en win-win samenwerking. Het is berucht geworden om zijn infiltratie, ondermijning en sabotagepogingen tegen andere landen. Het is noodzakelijk om NED te ontmaskeren en alle landen te waarschuwen voor de noodzaak om de ware aard van NED te doorzien, te waken tegen en te vechten tegen haar verstorings- en sabotagepogingen, hun nationale soevereiniteit, veiligheid en ontwikkelingsbelangen veilig te stellen en de wereldvrede en ontwikkeling en internationale eerlijkheid en rechtvaardigheid hoog te houden.”
In de Chinese publicatie worden enkele voorbeelden genoemd van Amerikaanse interventies met “fluwelen handschoenen”, uitgevoerd door de National Endowment for Democracy:
Poging tot omverwerping van de Iraanse regering in 2022 door demonstraties tegen het dragen van een hoofddoek aan te wakkeren. Een Amerikaanse agent in Iran kreeg van de NED en andere Amerikaanse organisaties een bedrag van in totaal $628.000 om demonstraties te voeren, informatie (of desinformatie?) te verspreiden en lastercampagnes op te zetten.
Infiltreren in Arabische landen tijdens de Arabische Lente in 2010, door gebruik te maken van social media en NGO’s te financieren die demonstraties tegen regeringen in de regio steunden, met als doel kleurenrevoluties te bewerkstellingen.
Deelname in de kleurenrevolutie in Oekraïne in 2004, door $65 miljoen te doneren aan de oppositie. Tussen 2007 en 2015 gaf de NED in totaal nog eens $30 miljoen aan Oekraïense NGO’s in het kader van ‘burgerparticipatie’. Tijdens de Maidan protesten in 2014 financierde de NED het Mass Media Institute en stak ze tientallen miljoenen dollars in online platforms als Facebook, Twitter en Instagram om desinformatie te verspreiden, verdeeldheid te zaaien tussen etnische groepen en protesten aan te wakkeren.
In de publicatie worden nog tal van andere voorbeelden aangehaald van tactieken die de NED toepaste om bepaalde landen te destabiliseren, door verdeeldheid te zaaien, valse informatie te verspreiden en verkiezingen te beïnvloeden. Het stuk sluit af met de conclusie dat landen alert moeten zijn op de activiteiten van NED en hun soevereiniteit moeten beschermen tegen deze subtiele vorm van inmenging door de Verenigde Staten.
Voor de kritische burger in de westerse wereld is dit waarschijnlijk geen verrassing. Er zijn zelfs boeken geschreven over de Amerikaanse inmenging in buitenlandse aangelegenheden, denk bijvoorbeeld aan het boek Confessions of an Economic Hitman door John Perkins, dat in 2004 verscheen en twee jaar later werd vertaald naar het Nederlands. Maar dat deze informatie nu ook in zeer directe en niet mis te verstane bewoording door de Chinese regering naar buiten wordt gebracht is bijzonder opvallend.
We zien dat steeds meer landen zich durven uit te spreken tegen de excessen van de Amerikaanse hegemonie. Rusland doet dat al langer, maar vorig jaar publiceerde China ook al een zeer kritisch betoog over de schadelijke effecten van het Amerikaanse imperialisme. Zeer recent besloot de Japanse stad Nagasaki geen Israëlische vertegenwoordigers uit te nodigen bij de herdenking van de Amerikaanse atoomaanval van 1945. En deze week zagen we dat ook de Zuid-Koreaanse gezant binnen de Verenigde Naties zich kritisch durfde uit te laten over het handelen van Israël, zoals we verderop in deze update zullen bespreken.
Lees meer:
China uit felle kritiek op VS: "Amerikaanse hegemonie en haar gevaren" (22 februari 2023)
Na Rusland gaat ook China de strijd met de VS aan (27 februari 2023)
Xi Jinping: 'Wereld wordt nog steeds geplaagd door mentaliteit Koude Oorlog' (17 mei 2024)
Geld & Economie
Jacht op de superrijken is geopend
In een tijdperk van groeiende staatsschulden en economische onzekerheid lijkt Europa een nieuwe weg te zijn ingeslagen: de jacht op het geld van de superrijken. Dit onderwerp kwam in het boek ‘De Geldbubbel’ (2012) al uitgebreid ter sprake, maar anno 2024 ontkomen overheden niet meer aan het inzetten van deze strategie. Terwijl regeringen steeds dieper in de schulden zitten door onder andere de coronapandemie, verschuift de focus naar het verzilveren van de rijkdom van de elite. Overal in Europa worden fiscale voordelen voor de rijken herzien, aangescherpt of zelfs afgeschaft, wat leidt tot een golf van herlocaties onder de vermogenden.
Het Verenigd Koninkrijk is een van de eerste landen die actie ondernam. Decennialang was het land een magneet voor rijke buitenlanders dankzij het "non-dom" systeem, dat hen toestond om geen belasting te betalen over hun buitenlandse inkomsten. Dit systeem, dat zijn oorsprong vindt in de koloniale tijd, gaf rijke individuen de kans om aanzienlijke hoeveelheden kapitaal belastingvrij te verplaatsen en op te potten, wat het VK tot één van de favoriete bestemmingen maakte voor de superrijken.
Maar met de komst van de nieuwe Labour-regering is hier abrupt een einde aan gekomen. Het non-dom systeem is afgeschaft, en de regering heeft zelfs plannen aangekondigd om te voorkomen dat buitenlandse bezittingen in trusts worden afgeschermd van erfbelasting. Deze maatregelen zijn onderdeel van een bredere hervorming, waarbij de regering ook de "carried interest" loophole aanpakt, een lucratief belastingvoordeel dat vooral wordt benut door private equity partners, veelal dezelfde non-doms die nu op zoek moeten naar nieuwe fiscale toevluchtsoorden.
Het resultaat? Een massale uittocht van vermogende individuen, die hun heil zoeken in andere, fiscaal gunstiger gebieden. Veel van deze rijke emigranten wenden zich tot traditionele belastingparadijzen zoals Zwitserland of nieuwere concurrenten zoals Dubai en Singapore, waar hun vermogen nog steeds met fluwelen handschoenen wordt behandeld.
Terwijl het Verenigd Koninkrijk zijn rijke inwoners afstoot, doet Italië een stap terug van zijn status als toevluchtsoord voor miljonairs. In 2017 introduceerde Italië een vlaktaks van €100.000 per jaar voor nieuwe fiscale inwoners, een regeling die vooral populair werd onder rijke buitenlanders met aanzienlijke internationale inkomsten. Deze belastingmaatregel, die al snel bekend werd als de ‘miljardairsbelasting’ of de ‘voetballersregeling’, trok beroemdheden aan zoals Cristiano Ronaldo, die ervan profiteerde toen hij naar Juventus verhuisde.
Maar Italië lijkt niet langer geïnteresseerd in het bieden van fiscale voordelen als middel om rijke buitenlanders aan te trekken. De Italiaanse regering heeft onlangs aangekondigd dat deze vlaktaks wordt verdubbeld naar €200.000 per jaar, een signaal dat het land niet langer wil meedoen aan de wedloop om rijke individuen met fiscale gunsten te lokken. Minister van Economie Giancarlo Giorgetti heeft expliciet verklaard dat Italië geen voorstander meer is van deze concurrentiestrijd tussen landen.
De verdubbeling van de vlaktaks, die alleen geldt voor nieuwe fiscale inwoners, lijkt op het eerste gezicht een lucratieve zet. Maar het zet ook de deur open voor de mogelijkheid dat rijke individuen, die deze belasting niet willen of kunnen betalen, hun geld elders zullen onderbrengen.
Zelfs Zwitserland, het archetype van een belastingparadijs, wordt voor de superrijken een onzekere bestemming. De Jonge Zwitserse Socialisten (JUSO) hebben een voorstel ingediend om een erfbelasting in te voeren die van toepassing zal zijn op de grootste vermogens in het land. Volgens dit voorstel zal de helft van een erfenis boven de 50 miljoen Zwitserse frank (53,3 miljoen euro) worden afgeroomd ten behoeve van de staatskas, waarbij de inkomsten zullen worden aangewend voor klimaatmaatregelen.
Hoewel het voorstel nog moet worden besproken in het Zwitserse parlement en uiteindelijk nog kan worden voorgelegd aan een nationale volksraadpleging, roept het al veel weerstand op. Rijke Zwitsers en buitenlandse ondernemers dreigen het land te verlaten als deze belasting wordt ingevoerd. Stefan Legge, hoofd belasting- en handelsbeleid aan de Universiteit van St. Gallen, waarschuwt dat een dergelijke maatregel een averechts effect zal hebben:
“Mensen met veel vermogen zullen dit nooit betalen. Ze zullen verhuizen, en dat zou een verlies aan kapitaal en economische activiteit betekenen, wat vervolgens moet worden gecompenseerd door belastingverhogingen voor de rest van de bevolking.”
Landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Italië en Zwitserland herzien dus hun fiscale voordelen voor de rijken. Ook in andere landen wil de regering profiteren van vermogenden. In Spanje is er tijdelijk een hogere vermogensbelasting ingevoerd om sociale programma’s te financieren, en Brazilië, dat momenteel het voorzitterschap van de G20 bekleedt, dringt aan op internationale afspraken over een minimumbelasting voor miljardairs.
In andere landen wordt juist de rode loper uitgerold voor vermogende individuen. De Verenigde Arabische Emiraten, bijvoorbeeld, staan bekend om hun gunstige belastingklimaat zonder inkomstenbelasting, wat het land tot een van de aantrekkelijkste bestemmingen voor de superrijken maakt. Dit jaar wordt verwacht dat de Emiraten de meeste miljonairs zullen aantrekken, gevolgd door de Verenigde Staten en Singapore, volgens een rapport van Henley & Partners.
Singapore heeft zichzelf de afgelopen jaren gevestigd als een belangrijk financieel centrum met een stabiel politiek klimaat, wat het land bijzonder aantrekkelijk maakt voor rijke expats. Met lage belastingtarieven en een sterk gereguleerd financieel systeem, biedt Singapore een aantrekkelijk pakket voor diegenen die op zoek zijn naar fiscale zekerheid en een hoogwaardig leven.
De Verenigde Staten blijven vooralsnog ook een populaire bestemming, vooral voor superrijken uit Azië en Europa die hun bedrijven en belangen willen verplaatsen naar het grootste kapitaalmarkt ter wereld. Staten zoals Florida en Texas, zonder inkomstenbelasting in de staat zelf, trekken vermogende individuen aan die willen ontsnappen aan de hogere belastingen in staten zoals Californië en New York.
Dubai, als onderdeel van de Verenigde Arabische Emiraten, heeft zich ontwikkeld tot een hub voor internationale ondernemers en vermogende individuen dankzij zijn nulbelastingbeleid op persoonlijke en bedrijfsinkomsten. Deze fiscale voordelen, gecombineerd met een luxueuze levensstijl en een strategische ligging tussen Europa, Azië en Afrika, maken het tot een magneet voor de superrijken.
Deze landen profiteren van de toenemende fiscale druk in Europa en elders, en positioneren zichzelf actief als veilige havens voor kapitaal. Terwijl Europese landen hun belastingregimes aanscherpen in een poging om budgettaire gaten te dichten, openen deze nieuwe belastingparadijzen hun deuren voor diegenen die op zoek zijn naar stabiliteit, veiligheid en fiscale voordelen.
Historisch gezien hebben de superrijken altijd manieren gevonden om belasting te ontwijken, vaak door eenvoudigweg te verhuizen naar landen met een fiscaal gunstiger klimaat. Dit is een trend die lijkt te versnellen nu belastingparadijzen hun regimes aanpassen. De komende jaren zal waarschijnlijk blijken dat de jacht op de superrijken een onvruchtbare strategie is, het leidt alleen maar tot een uitstroom van kapitaal naar plekken waar de fiscale voordelen groot zijn en het eigenbelang van nieuwe belastingparadijzen voorop staat. Voor hen is rijk worden een keuze.
Lees ook:
Frank Knopers: “Vermogen vlucht naar plekken waar het niet wordt lastig gevallen” (4 juni 2024)
EU wil alle bezittingen van burgers registreren (11 september 2021)
Argentijnse president Milei blijft ook na drastische bezuinigingen populair
Javier Milei heeft als president van Argentinië een reeks ingrijpende maatregelen genomen om de economie te hervormen. Hij heeft bezuinigd op uitgaven van de overheid, bijvoorbeeld door pensioenen en lonen in de publieke sector te verlagen, diverse openbare werken te staken en veel subsidies te schrappen. Deze harde aanpak heeft geleid tot een daling van de inflatie, van 25,5 procent in december vorig jaar tot 4 procent in juli.
Ondanks, of juist dankzij, deze drastische bezuinigingen blijft de libertariër Milei populair, met goedkeuringscijfers die nog steeds boven de 50 procent liggen. Zijn populariteit wordt versterkt door de frustratie van het publiek over de voorgaande decennia van links-populistisch beleid, dat Argentinië in economisch verval heeft gebracht. Hoewel Milei succes boekt, staat hij voor de uitdaging om de economie verder te hervormen zonder de inflatie weer aan te wakkeren, wat cruciaal zal zijn om de tussentijdse verkiezingen volgend jaar te winnen.
Het beleid van Milei laat zien dat meer overheidsuitgaven niet de oplossing zijn voor alle problemen in de samenleving. Sterker nog, een te grote overheid kan de vrijemarkteconomie zelfs verlammen. Dit inzicht komt vaak nadat het mis is gegaan en socialisme een armoedeval heeft veroorzaakt. Milei is een nieuwe weg ingeslagen door overheidsuitgaven radicaal terug te dringen en laat zien dat dit niet altijd ten koste hoeft te gaan van de populariteit. Een hoopgevend signaal voor iedereen die voorstander is van een kleine overheid en een florerende economie.
Lees meer:
Maatschappij
Brussel zet Digital Services Act (DSA) in als censuurwet
De Europese Unie bemoeit zich steeds meer met het dagelijkse leven van burgers en ziet het ook als haar taak om te bepalen welke informatie mensen wel of niet mogen zien. En dat blijkt vooral een uitdaging als het gaat om online platforms en social media, waar iedereen zich kan uitspreken en informatie kan delen.
Om deze platforms goed in de gaten te houden en te reguleren introduceerde de EU in augustus 2023 de Digital Services Act (DSA), een verzameling van richtlijnen waar alle grote online platforms aan moeten voldoen. Zij moeten bijvoorbeeld ‘illegale inhoud’ en ‘desinformatie’ gericht aanpakken, hun aanbevelingssystemen aanpassen en transparant zijn over online reclame via hun platforms. Doen ze dat niet op een volgens de EU adequate wijze, dan volgen hoge boetes en kunnen platforms zelfs hun toegang tot de Europese markt verliezen.
Met deze wet heeft de EU een stok in handen gekregen om online platforms te censureren, want ‘desinformatie’ kan alle informatie omvatten die het gewenste narratief doorbreekt. Het was slechts een kwestie van tijd voordat de ware aard van deze wet zichtbaar zou worden. Zo verstuurde Thierry Breton, Eurocommissaris voor Interne Markt en Diensten, begin deze week een dreigbrief naar Elon Musk om hem te ‘waarschuwen’ dat er sancties zullen volgen als er informatie op het platform X verschijnt dat de maatschappelijke onvrede in de EU kan aanwakkeren of de openbare orde kan verstoren.
Thierry Breton stuurde deze brief voorafgaand aan het live interview dat Elon Musk op zijn platform X had met de Amerikaanse oud-president en presidentskandidaat Donald Trump. Dat deze waarschuwing al op voorhand werd afgegeven laat zien hoe bevreesd men in Brussel is. Zelfs een gesprek tussen twee Amerikanen op een Amerikaans online platform wordt als een bedreiging gezien voor de politieke en sociale stabiliteit in de EU.
Het is niet vreemd dat uitgerekend X hard wordt aangepakt, omdat dit nog het enige online platform is dat zich verzet tegen censuur en zich niet laat intimideren door repressieve overheden. Ten opzichte van andere grote online platforms laat het nog een grote mate van vrijheid toe aan gebruikers om informatie te plaatsen en te delen. Het tegengeluid dat mensen nu nog kunnen vinden op X vormt dus een grote bedreiging voor het zorgvuldig bewaakte narratief van de gelijkgeschakelde media.
Vorige week lieten we aan de hand van een onschuldig voorbeeld zien hoe de gelijkschakeling in de gevestigde media (kranten, radio en televisie) werkt, maar nu ontpoppen deze gevestigde media zich ook als vijand van het vrije woord door het interview tussen Elon Musk en Donald Trump unaniem te bekritiseren en het publiek op allerlei manieren te ontmoedigen het interview zelf te beluisteren. Hieronder een selectie van diverse Amerikaanse mediaplatforms, maar we zouden van Europese media een vergelijkbaar overzicht kunnen maken…:
Het mag dus duidelijk zijn dat er veel op het spel staat. Naar aanleiding van deze opmerkelijke confrontatie tussen de EU en Elon Musk komen we tot een aantal observaties:
De EU is bereid censuur toe te passen om het narratief te controleren, om op die manier te voorkomen dat mensen in opstand komen, zoals vorige week gebeurde in het Verenigd Koninkrijk. Positief aan de hele affaire is dat de EU hiermee heel opzichtig heeft laten zien dat ze totalitaire kant op is gedreven, een ongemakkelijke waarheid die heel veel (weldenkende) mensen nog altijd niet onder ogen durven te zien. Bij mensen in het Westen gaan nu de ogen open (zoals die in Oost-Europa bij veel meer mensen al open zijn omdat ze ervaring hebben met totalitaire regimes).
De media hebben een belangrijke rol als het gaat om het controleren van de macht. Daarom wordt de pers ook wel de vierde macht genoemd, naast de wetgevende, rechtsprekende en uitvoerende macht (Trias Politica). Dat de gelijkgeschakelde media zich als één collectief opstellen tegenover X en daarmee ook tegenover de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in bredere zin, laat zien dat ze hun taak als controlerende macht niet meer vervullen. De mainstream media controleren niet langer de macht, maar voeren een strijd met de alternatieve media en de social media om de status quo te behouden.
Wat in de media wordt ge-downplayed (komt eigenlijk nauwelijks naar voren) is dat het dreigement om Elon Musk te censureren gezien kan worden als is een vorm van politieke inmenging in buitenlandse aangelegenheden. Dit kwam als een boemerang terug, waardoor Thierry Breton van de Europese Commissie zich genoodzaakt zag de brief te erkennen als solo actie (ook al was dat misschien niet het geval).
Het laat zien hoe groot de angst in de EU is voor sociale onrust die tot de val van het systeem kan leiden. Blijkbaar is er zo weinig sociale cohesie en zoveel ontevredenheid onder de bevolking heerst dat het minste of geringste incident genoeg kan zijn om grootschalige demonstraties of rellen aan te wakkeren. Dat zagen we bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, waar de autoriteiten sindsdien vooral inzetten op de aanpak van mensen die zich op social media uitspreken en informatie verspreiden.
Lees meer:
Censuur op social media neemt toe (23 augustus 2018)
De macht van de persbureaus (26 juli 2020)
EU wil sociale media kunnen afsluiten bij 'ongewenste berichten' (11 juli 2023)
Steeds meer Amerikanen steunen aanpak 'desinformatie' (24 juli 2023)
De technocratische leugenmachine van het Westen (13 december 2023)
Van Rijk naar rol: hoe imperia transformeren
Wanneer we terugkijken op de grote rijken die de wereld ooit domineerden, zien we dat hun invloed niet verdween toen hun politieke macht afbrokkelde. Integendeel, ze transformeerden en namen nieuwe, onverwachte vormen aan. De val van deze imperia markeerde niet hun einde, maar eerder het begin van een nieuw tijdperk waarin ze hun stempel bleven drukken, zij het op een andere manier. Laten we drie van deze transformaties onder de loep nemen: van het Romeinse Rijk tot de kerk, van het Britse Rijk tot een bank en van het Amerikaanse Rijk tot een casino.
Toen het Romeinse Rijk viel, leek het alsof een tijdperk van ongekende macht en controle ten einde kwam. De legioenen werden ontbonden, de wegen verwaarloosd, en de keizerlijke macht verdween. Maar in plaats van volledig te verdwijnen, onderging Rome een metamorfose. De zetel van de macht verschoof van de keizer naar de paus. De katholieke kerk nam de plaats in van het oude Rijk, met een invloed die niet langer berustte op wapens en oorlog, maar op geloof en zielenheil. De kerk werd het nieuwe Rome: een spiritueel imperium dat de macht van het oude Rijk overtrof in zijn vermogen om mensen te verenigen en te sturen, zelfs eeuwen na de val van Rome.
Eeuwen later zagen we de opkomst van het Britse Rijk, een macht die zich uitstrekte over de hele wereld. Het Britse Rijk domineerde de zeeën, veroverde continenten en stond bekend als het rijk waar de zon nooit onderging. Maar ook dit imperium kwam ten val, zij het op een andere manier. De Britse invloed veranderde van militair naar economisch. Londen, ooit het hart van een wereldrijk, werd het kloppend hart van de mondiale financiële wereld. De valuta en financiële instellingen van het Britse Rijk werden de nieuwe instrumenten van macht, waarmee Groot-Brittannië zijn invloed wereldwijd kon blijven uitoefenen, lang nadat de laatste kolonies onafhankelijk waren geworden. Het rijk was niet verdwenen; het had zich opnieuw uitgevonden als een financieel machtscentrum.
En dan is er het Amerikaanse Rijk, dat in de 20e en 21e eeuw de wereld domineerde. Met zijn militaire kracht, culturele invloed en economische macht leek de VS onaantastbaar. Maar net als zijn voorgangers ondergaat ook dit rijk een transformatie. In de moderne wereld heeft Amerika zich ontwikkeld tot een gigantisch casino, waar risico, speculatie en de belofte van snelle rijkdom centraal staan. Wall Street is het nieuwe slagveld, waar fortuinen worden gewonnen en verloren in een oogwenk. De Amerikaanse Droom zelf lijkt meer op een gok, waarbij de winsten en verliezen niet alleen van invloed zijn op individuen, maar op de hele wereld. Het Amerikaanse Rijk is niet langer alleen een supermacht; het is een wereldwijd casino geworden, waar de inzet hoog is en de uitkomst onzeker. Casino’s gaan ook failliet.
Deze transformaties laten zien hoe macht zich aanpast en blijft voortbestaan, zelfs wanneer de oude structuren van imperia vervagen. De val van een rijk is niet het einde, maar het begin van een nieuw hoofdstuk in de voortdurende zoektocht naar invloed en controle in een steeds veranderende wereld.
Video’s
Zuid-Korea veroordeelt Israëlische bombardementen op Gazastrook
Zuid-Korea - normaal gesproken altijd op één lijn met de VS - veroordeelt Israël nu ook publiekelijk bij de VN. Ambassadeur Hwang Joon-kook zei namelijk het volgende:
“Dit was tot nu toe alleen al in augustus het achtste bombardement van Israël op een school die onderdak biedt aan burgers. We zijn ons er allemaal van bewust dat civiele infrastructuur geen doelwit mag zijn, dit geldt des te meer wanneer deze scholen gebruikt worden als schuilplaats voor wanhopige burgers die meerdere keren ontheemd zijn geweest te midden van voortdurende honger, onveiligheid en ziekte.
Israël beweert dat deze aanvallen op de Al Tabi'een school werden uitgevoerd met precieze munitie om leden van Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad uit te schakelen die zich in het gebouw ophielden, maar, ongeacht dit argument, een feit is een feit: Weer een school waar honderden burgers onderdak vonden, werd opzettelijk als doelwit gekozen. Israël beweert dat 31 terroristen werden geëlimineerd, maar in deze willekeurige luchtaanval werd geen onderscheid gemaakt tussen militanten en burgers, waaronder vrouwen en kinderen.”
We zien dat nu ook trouwe bondgenoten van de Verenigde Staten zich openlijk durven uit te spreken tegen het optreden van Israël. Vorige week besloot de Japanse stad Nagasaki geen Israëlische delegatie uit te nodigen bij de herdenking van de atoomaanval van 1945. Meer landen durven het internationale onrecht de dubbele standaarden van het Westen nu aan de kaak te stellen.
Lees meer:
Conflict Israël tekenend voor verdere polarisering wereldorde (19 oktober 2023)
Interview: Dominique de Villepin over Israël en Gaza (4 november 2023)
China verenigt Palestijnen in streven naar tweestatenoplossing (26 juli 2024)
Wierd Duk, Bernard Hammelburg, Tom Sauer en Sander Boon: Oekraïne, Midden Oosten en kans op WO III (24 oktober 2023)
Grafieken
Goudprijs passeert opnieuw $2.500 per troy ounce
De goudprijs kwam deze week opnieuw boven de $2.500 per troy ounce, nadat de koers begin deze maand ook al kortstondig boven dit niveau piekte. Sinds het begin van dit jaar is de prijs van het edelmetaal al met meer dan 20 procent gestegen en ten opzichte van een jaar geleden staat de koers ruim 30 procent hoger. Het edelmetaal profiteert van een vlucht naar veilige havens door aanhoudende geopolitieke onzekerheid en het vooruitzicht van renteverlagingen door centrale banken. Ook kopen centrale banken volop goud, in de eerste helft van dit jaar zelfs een recordhoeveelheid.
We verwachten dat de goudprijs op termijn verder zal stijgen. Niet alleen door inflatie, maar ook door toenemende geopolitieke spanningen en economische oorlogsvoering. We verwachten dat goud komende jaren beter zal presteren ten opzichte van zowel een mandje van grondstoffen (inclusief zilver) als ten opzichte van goudmijnaandelen. Tegenpartijrisico zal namelijk een belangrijke factor worden.
Beleggers blijven Bitcoin kopen
De prijs van Bitcoin blijft volatiel en maakte door alle onrust rondom de Japanse yen en dalende aandelenkoersen vorige week een duikeling van bijna 20 procent. Ondanks deze koersbewegingen blijft de markt vertrouwen houden in Bitcoin, want deze grafiek laat zien dat beleggers gedurende deze periode vrijwel geen posities hebben verkocht. Een positief signaal, dat laat zien dat er meer sterke handen in de markt komen die hun positie in Bitcoin willen vasthouden.
Een mooi voorbeeld daarvan is de Japanse investeringsfirma Metaplanet, dat in navolging van MicroStrategy onlangs geld heeft geleend om extra Bitcoin te kopen. Daarmee speculeren deze bedrijven in feite op een waardedaling van het geld ten opzichte van Bitcoin.
Zorgwekkende overheidsfinanciën VS
De Amerikaanse overheidsfinanciën worden steeds slechter en voor het fiscale jaar 2024 voorziet het ministerie van Financiën zelfs een tekort van $1,5 biljoen, omdat de belastinginkomsten van iets meer dan $4 biljoen volstrekt onvoldoende zijn om de uitgaven van bijna $5,6 biljoen te dekken. Deze situatie is op lange termijn onhoudbaar en is tekenend voor een wereldrijk in verval, zoals we ook al schreven in ons boek Van Goud tot Bitcoin!
Maar hoe lang kan de VS boven haar stand blijven leven? Dat bepaalt de rest van de wereld, dat tot op heden bereid is geweest de Amerikaanse tekorten te financieren door dollaroverschotten uit te lenen aan de VS. Valt die bereidheid weg, dan moet de Federal Reserve de markt stabiliseren door op grote schaal obligaties op te kopen. En dat zal dodelijk zijn voor de waarde van de dollar.
Waardeaandelen sterk ondergewaardeerd
De laatste weken zijn de twijfels over torenhoge marktwaardering van grote techbedrijven toegenomen. Daardoor verlegden meer beleggers hun focus naar de zogeheten waardeaandelen, die gunstiger gewaardeerd zijn ten aanzien van indicatoren als winst, dividend en boekwaarde. Historisch gezien leverden waardeaandelen meestal betere rendementen op, maar de laatste jaren gaven beleggers de voorkeur aan meer populaire groeiaandelen.
Deze grafiek laat zien dat waardeaandelen momenteel relatief goedkoop zijn. Als de techbubbel of de AI-bubbel leegloopt, dan kunnen deze aandelen wel eens interessant worden. Daarom houden we ook waardeaandelen aan in onze modelportefeuille.
Cartoons / memes
