Weekly #19: Turkije overweegt deelname BRICS
Weekly #19: Turkije overweegt deelname BRICS
En wordt belangrijk knooppunt voor aardgas naar Europa
De machtsverhoudingen in de wereld veranderen en deze trend is sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in een stroomversnelling gekomen. Zo maakte Turkije deze week bekend dat het zich wil aansluiten bij de BRICS, een samenwerkingsverband van grote niet-westerse economieën dat streeft naar samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en soevereiniteit van landen en wederzijds respect. Dat ook Turkije nu haar blik op het oosten richt, nadat het decennialang geprobeerd heeft bij de EU te komen, is een gevoelige nederlaag voor het ‘collectieve Westen’.
Dat wil overigens niet zeggen dat Turkije de deur naar Europa sluit, want Erdogan heeft laten weten dat het met iedereen wil blijven samenwerken. Het land fungeert door haar geografische ligging als een brug tussen Europa en Azië en zal die rol natuurlijk blijven vervullen. Een rol die een extra dimensie krijgt als gevolg van de oorlog in Oekraïne, omdat aardgas vanaf volgend jaar niet meer via Oekraïne naar Europa zal stromen. Een belangrijke overeenkomst tussen de gasbedrijven van Rusland en Oekraïne loopt eind dit jaar af, wat betekent dat andere routes belangrijker zullen worden.
Met het wegvallen van de Nord Stream is Turkije de aangewezen partij om die rol te gaan vervullen. Het land bevindt zich namelijk precies op de juiste plaats om aardgas uit Rusland, maar ook uit Azerbeidzjan, Iran en het oostelijke deel van de Middellandse Zee, naar de grote Europese afzetmarkt te transporteren. In deze update gaan we daar dieper op in en verwijzen we naar onze analyses hierover die teruggaan tot 2017.
Verder in deze update: China organiseerde deze week in Beijing een belangrijke bijeenkomst met Afrikaanse landen, om de handelsrelaties verder uit te breiden en de invloed op het Afrikaanse continent te vergroten. Ondertussen vloog de Russische president Poetin voor een staatsbezoek naar Mongolië, ondanks een internationaal arrestatiebevel. Hij kreeg een presidentieel ontvangst en werd niet gearresteerd. Nog een signaal dat het Westen aan macht en invloed verliest.
Daarnaast besteden we aandacht aan de cruciale rol die staatsobligaties vervullen in ons huidige financiële systeem. We beschrijven de staatslening zoals die nu wordt gefinancierd als een niet-kapitalistisch fundament onder de samenleving dat de oorzaak is van veel excessen die we vandaag de dag zien, zoals de almaar groeiende overheid, de enorme macht van multinationals en de verschraling van de middenklasse.
Tot slot behandelen we ook de opkomst van kunstmatige intelligentie en deepfakes, waardoor echt en nep steeds moeilijker van elkaar te onderscheiden zijn. Het internet lijkt daardoor een mijnenveld van misleiding te worden. Deze groeiende onbetrouwbaarheid zou wel eens de eerste steen kunnen zijn die een stuwmeer van wantrouwen veroorzaakt, met als resultaat een terugkeer naar oude, vertrouwde waarden: de persoonlijke interactie.
Geopolitiek
BRICS: Turkije, Mongolië, Palestina, Azerbeidzjan en Armenië overwegen deelname
Turkije wordt belangrijk als zuidelijke hub voor Russisch gas
China versterkt banden met Afrika
Poetin: ‘Oorlog in Oekraïne komt voort uit anti-Russisch beleid van het Westen‘
Geld & Economie
Staatsleningen: onzichtbare motor achter schisma elite en middenklasse
Saoedi-Arabië wil vluchthaven worden voor kapitaal
Rusland reserveert $1,9 miljard voor uitbreiding goud- en valutareserves
Chinese yuan streeft euro voorbij
Maatschappij & Cultuur
Aleksandr Solzhenitsyn: 'Een gebroken wereld' (1978)
Van AI-deepfakes terug naar persoonlijke relaties?
Elon Musk wil platform X verder uitbreiden: TV, zoekmachine en e-mail
Video’s en grafieken
Maandelijkse podcast Holland Gold met Frank Knopers
Documentairereeks TraumaZone door Adam Curtis
Abonneren?
Wilt u ook voorsprong door kennis? Vul dan hieronder uw e-mailadres in en klik op de gele ‘Subscribe’ knop om te abonneren en deze updates te blijven volgen.
Toegang tot de wekelijkse update van Boon & Knopers kost €9,95 per maand of €99,95 per jaar.
Bent u al abonnee van Geotrendlines, dan kunt u de volledige update lezen door op ‘Sign in’ te klikken en vervolgens het e-mailadres in te vullen waarmee u een account heeft op Geotrendlines. Abonnees hebben al toegang en hoeven dus niet op de ‘Subscribe’ knop te klikken. Heeft u als abonnee toch problemen met inloggen? Stuur dan een e-mail naar info@boonknopers.com.
Geopolitiek
BRICS: Turkije, Mongolië, Palestina, Azerbeidzjan en Armenië overwegen deelname
Nadat vijf nieuwe landen begin dit jaar toetraden tot de BRICS lijkt het samenwerkingsverband zich opnieuw voor te bereiden op verdere uitbreiding. Verschillende landen hebben namelijk belangstelling getoond om zich aan te sluiten of deel te nemen aan de eerstvolgende bijeenkomst, die van 22 tot 24 oktober gehouden zal worden in de Russische stad Kazan.
Zo werd deze week bekend dat Turkije een formele aanvraag heeft ingediend voor lidmaatschap. Ook Palestina en Azerbeidzjan zouden serieuze belangstelling hebben getoond om deel te nemen aan de BRICS, terwijl Armenië, Mongolië, Maleisië en Thailand overwegen bij de eerstvolgende bijeenkomst in Rusland aanwezig te zijn.
De BRICS werd in 2009 opgericht door Brazilië, Rusland, India en China, met Zuid-Afrika dat twee jaar later toetrad. Begin 2024 traden ook Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Ethiopië en Iran toe, waardoor BRICS nu meer dan 37 procent van het wereldwijde bbp en ongeveer de helft van de wereldbevolking vertegenwoordigt. Ook Saoedi-Arabië zou begin dit jaar toetreden tot de BRICS, maar is formeel nog geen lid.
De BRICS-groep van opkomende economieën presenteert zich als een alternatief voor westerse hegemonie. Aan de basis van dit wereldwijde samenwerkingsverband staan principes als gelijkwaardigheid, soevereiniteit, wederzijds respect en wederzijds voordeel voor alle deelnemende landen. Het doel van deze samenwerking is niet om een blok te vormen tegen het Westen, maar om eerlijke handel met iedereen na te streven. In dat opzicht past de BRICS bij de toekomst van een multipolaire wereldorde, waarvan de contouren steeds duidelijke worden.
Turkije
Turkije probeert al decennia lang lid te worden van de Europese Unie, maar tot op heden zonder succes. Bureaucratische procedures en weerstand onder West-Europese landen heeft Turkije doen besluiten om haar blik naar het Oosten te richten. De oorlog in Oekraïne en alle ontwikkelingen die sindsdien hebben plaatsgevonden kunnen voor Turkije een extra reden zijn geweest om de focus naar de BRICS te verleggen. Het geopolitieke zwaartepunt is daardoor immers verder naar het Oosten opgeschoven.