Weekly #3: VS verliest concurrentiestrijd en kiest protectionisme
De wereld valt uiteen in twee machtsblokken, maar wie trekt aan het langste eind? In deze update een bevestiging van wat we twee jaar geleden al schreven op Geotrendlines...
Inleiding
Minder dan 40 jaar na de val van de Berlijnse muur wordt er opnieuw een muur opgetrokken. De wereld valt uiteen in twee machtsblokken, met aan de ene kant het ‘collectieve Westen’ en aan de andere kant de rest van de wereld, die we voor het gemak de BRICS+ of de ‘Global South’ kunnen noemen. De twee blokken worden verdeeld door een economische oorlogsvoering, met sancties tegen Rusland en een oplaaiende handelsoorlog tegen China. Wat betekent dit voor de toekomst van de westerse wereld? En bevinden wij Europeanen ons nu aan de verkeerde kant van de breuklijn?
Twee jaar geleden schreven we met vooruitziende blik geopolitieke analyses op die nu worden bevestigd door insiders als hooggeplaatste diplomaten en politieke figuren. We concludeerden destijds dat sancties tegen Rusland niet zouden werken en dat de energietransitie zou vastlopen, met als resultaat een hogere waardering voor traditionele energiebedrijven. Daarom hebben we deze aandelen al enige tijd in onze modelportefeuille.
Wilt u ook voorsprong door kennis? Vul dan hieronder uw e-mailadres in om te abonneren en deze updates te blijven volgen. Ontvangt u de Geotrendlines nieuwsbrief al? Dan kunt u met dat e-mailadres inloggen om de eerste vier updates van Boon & Knopers gratis lezen.
Onderwerpen:
VS bestrijdt Chinese concurrentie met protectionisme
Ideologische VS versus pragmatische ‘Global South’
Rusland en China bouwen aan multipolaire wereldorde
Terugkoopprogramma Treasuries gestart
BP en Shell keren terug naar kerntaken
Overheden verhogen belasting op elektrische auto’s
Voormalig centraal bankier slachtoffer van KYC regels banken
China maakt $42 miljard vrij om onverkochte woningen op te kopen
VS bestrijdt Chinese concurrentie met protectionisme
De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China kwam deze week in een versnelling door de aankondiging van nieuwe importheffingen op Chinese elektrische auto's, batterijen, zonnepanelen, staal en aluminium. De Amerikaanse regering wil daarmee de eigen industrie beschermen tegen het grote aanbod van goedkope producten uit China.
Deze nieuwe importheffingen zijn volgens president Joe Biden nodig, omdat de Chinese overheid haar eigen industrie subsidieert. Een opmerkelijk standpunt, omdat de Amerikaanse regering precies hetzelfde doet en dit protectionistische beleid blijft propageren, zoals we lezen in de toelichting van het Witte Huis op de hogere importheffingen:
“De ‘Investing in America’ agenda van de regering Biden-Harris heeft al meer dan 860 miljard dollar aan bedrijfsinvesteringen gekatalyseerd via slimme, publieke stimuleringsmaatregelen in sectoren van de toekomst, zoals elektrische voertuigen (EV's), schone energie en halfgeleiders. Met de steun van de Bipartisan Infrastructure Law, de CHIPS and Science Act en de Inflation Reduction Act creëren deze investeringen nieuwe Amerikaanse banen in de verwerkende industrie en schone energie en helpen ze achtergebleven gemeenschappen weer terug te komen.”
Importheffingen zijn volgens Biden nodig om een gelijk speelveld te creëren, maar de kans is groot dat het voor de consument nadelig uitpakt. Door importheffingen worden Chinese producten voor Amerikaanse consumenten steeds duurder. Het risico bestaat dat deze producten op een gegeven moment van de Amerikaanse markt verdwijnen, bijvoorbeeld als de importheffingen te hoog worden of er zelfs een importverbod komt. Ook daar is de consument niet mee gebaat, zeker niet als blijkt dat de Chinese technologie superieur is aan die uit de VS. Op het gebied van smartphones en elektrische auto’s heeft China al een voorsprong, zowel op het vlak van technologie als productiecapaciteit.
De Sovjet-Unie beschermde haar eigen industrie decennialang tegen buitenlandse concurrentie, met als gevolg een steeds grotere achterstand in technologie en productie. De rijke oligarchen en de politieke elite reed rond in de nieuwste Mercedes, het gewone volk in eenvoudige Lada’s die gebaseerde waren op een verouderd model van Fiat.
Een vergelijkbaar scenario valt niet uit te sluiten, want in de Amerikaanse verkiezingscampagne proberen Joe Biden en Donald Trump elkaar te overtreffen in wie het hardst durft op te treden tegen China. Dat betekent dat de confrontatie tussen de twee grootmachten alleen maar verder zal toenemen, ongeacht de uitslag van de presidentsverkiezingen in november.
Lees meer:
De-globalisering en protectionisme bedreigen onze welvaart (19 december 2023)
Globalisering ten einde, verschillende machtsblokken op komst (21 juli 2022)
Ideologische VS versus pragmatische ‘Global South’
Jack F. Matlock, een zeer gerespecteerd voormalig Amerikaanse topdiplomaat in Moskou, beticht in een recent interview de VS van het uitdragen van een "agressieve ideologie zoals het communisme". Hij vergelijkt de huidige politieke positie van de VS met die van de Sovjet-Unie in de jaren zeventig. Matlock stelt dat de politieke polen wat dit betreft zijn omgedraaid. Rusland onder Poetin is te beschouwen als pragmatisch en machtsrealistisch, de VS juist als ideologisch en drammerig.
Het is een vrij pikante stellingname van Matlock, temeer omdat het impliceert dat de VS aan de vooravond staat van een ondergang, zoals ook die van de Sovjet-Unie begin jaren negentig. Matlock vergelijkt de huidige politieke koers van de VS namelijk met die van de jammerlijk gefaalde Brezjnev-doctrine. Over deze omdraaiing van de politieke polen schreven we ruim twee jaar eerder al een analyse op Geotrendlines. Hieronder volgt een uitgebreid citaat van Matlock, het volledige interview is overigens ook zeer het bekijken waard:
"De Verenigde Staten lijken wat voorheen gewoon een defensieve [alliantie voor] landen tegen een agressieve ideologie als het communisme was, te hebben vervangen door een eigen agressieve ideologie.
We zeggen nu dat we mensenrechten moeten beschermen, hoe we ze definiëren. We veranderen soms de definitie van wat belangrijk is... En [we zeggen] dat het onze plicht en bestemming is om democratie in de wereld te verspreiden.”
Daar zijn twee dingen over te zeggen.
Ten eerste, volgens het traditionele internationale recht zijn landen soeverein als het gaat om hun binnenlandse politiek. Inmenging van buitenaf, met name door dwang, of dat nu militair of economisch is, is niet toegestaan.
Ten tweede, het idee dat één land zijn systeem kan verspreiden. We noemen het democratie, maar of het dat is of niet, daar kunnen we over discussiëren. Maar het punt is dat als democratie geregeerd wordt door, voor, met de mensen, een extern land het niet kan creëren. Het kan alleen gecreëerd worden door mensen in dat land.
En verder, als een extern land bepaalde groepen in een ander land begint te bevoordelen en te steunen, wat wordt gezien als een bedreiging voor de macht die daar is, dan zal dat een schade zijn voor dat land. Iets wat Amerikanen zouden moeten begrijpen omdat we ook ongelooflijk gevoelig zijn geweest voor wat wij beschouwen als inmenging in onze eigen verkiezingen.
Dus in feite proberen we onze jurisdictie over bepaalde dingen uit te breiden. Dat zien we vooral in ons sanctieprogramma, waarin we andere landen sancties opleggen voor allerlei dingen. En de manier om hen te dwingen bepaalde dingen te doen die politiek belangrijk zijn.
Ik zou kunnen zeggen dat in termen van handel sancties soms nodig zijn om eerlijkheid in de handel te krijgen, maar economische sancties gebruiken om politieke resultaten te behalen, in het bijzonder sancties die worden gezien als een aanval op de soevereiniteit, mislukken naar mijn mening niet alleen, ze maken de situatie alleen maar erger.
Ik denk dus dat het Amerikaanse beleid om ofwel militair geweld toe te passen, ofwel - niet zo slecht maar ook slecht - economische sancties om politieke doelen te bereiken, in het bijzonder om de aard van interne regeringen te veranderen, zal mislukken. Net zoals de doctrine van Brezjnev tijdens de Sovjet-Unie mislukte."
Lees meer:
Rusland en China bouwen aan multipolaire wereldorde
Iets meer dan een week na zijn (vijfde) beëdiging als president van Rusland bracht Vladimir Poetin al een bezoek aan zijn belangrijkste bondgenoot, de Chinese president Xi Jinping. Tijdens dit staatsbezoek vielen een aantal zaken ons op. Ten eerste dat beide presidenten werden vergezeld door een man met koffer. Niet zomaar een koffer, maar apparatuur waarmee de president toestemming kan geven voor het inzetten van een nucleaire aanval.
Dat beide presidenten deze spreekwoordelijke ‘rode knop‘, ook wel de ‘Nuclear Football‘ genoemd, bij zich droegen laat zien dat China en Rusland in een hoge staat van paraatheid zijn. Ook viel op dat de twee presidenten elkaar na afloop van het bezoek een omhelzing gaven, als blijk van de sterke band tussen beide landen. Dit is een signaal naar het ‘collectieve Westen’ dat ook China en Rusland zich als één blok opstellen.
Ook interessant is wat beide presidenten gisteren in hun persconferentie vertelden. Ze benoemden dat de verschuiving naar een multipolaire wereldorde in een stroomversnelling is gekomen, ondanks pogingen van ‘bepaalde landen’ om de status quo te handhaven en deze trend te ondermijnen. Ze verwezen naar de inmenging van de Verenigde Staten in Oekraïne en ten aanzien van Taiwan. Abonnees van Geotrendlines kunnen via deze link de volledige vertaling van deze toespraak lezen.
Lees meer:
China en Rusland leggen fundament voor multipolaire wereldorde (30 maart 2023)
China uit felle kritiek op VS: "Amerikaanse hegemonie en haar gevaren" (22 februari 2023)
Na Rusland gaat ook China de strijd met de VS aan (27 februari 2023)
Xi Jinping: 'Wereld wordt nog steeds geplaagd door mentaliteit Koude Oorlog' (17 mei 2024)
Terugkoopprogramma Treasuries gestart
Het Amerikaanse Ministerie van Financiën kondigde eind vorig jaar aan dat ze in 2024 voor het eerst in decennia Amerikaanse staatsobligaties zou terugkopen, met als doel de liquiditeit op de markt voor staatsobligaties van $23 biljoen te vergroten. Dat terugkoopprogramma is deze maand daadwerkelijk gestart.
Dat betekent dat de Amerikaanse overheid eerder uitgegeven staatsobligaties (die minder verhandelbaar zijn en een lagere waarde hebben) tegen nominale waarde zal terugkopen van de zogeheten ‘Primary Dealers’, grote Amerikaanse banken die fungeren als market makers voor de Federal Reserve. Deze banken staan garant voor afname van alle staatsobligaties die het Ministerie van Financiën uitschrijft, zodat obligatieveilingen succesvol verlopen.
Het doel van dit terugkoopprogramma is de werking van de obligatiemarkt te bevorderen, door een overtollig aanbod van langlopende staatsleningen van de bankbalansen af te halen en meer gewilde kortlopende staatsleningen in de markt te zetten. Het Ministerie zou zo makkelijker de uitgifte van kortlopend schuldpapier kunnen realiseren, waardoor de liquiditeit van de obligatiemarkt verbetert.
Deze aankondiging kwam na een verslechtering van de liquiditeit eind vorig jaar, die het moeilijker maakte om (langlopende) staatsobligaties te verhandelen tegen marktprijzen. Volgens Bank of America analist Mark Cabana zal dit programma de markt ondersteunen, omdat het market makers meer zekerheid geeft dat ze de obligaties aan marktpartijen kunnen verkopen en dat deze niet op de bankbalansen blijven staan.
Het functioneren van de Amerikaanse obligatiemarkt is afgelopen jaren verslechterd door groei van de Treasury-markt (50 procent groei sinds 2008) en veranderingen in het aantal deelnemers (minder banken, meer hedgefondsen). Banken trokken zich terug uit traditionele market making, vanwege kapitaalvereisten na de financiële crisis en hogere risicoperceptie. De liquiditeit heeft verder geleden onder stijgende rentetarieven en dus gedaalde waarde van Treasuries.
Hoewel het terugkoopprogramma van de Amerikaanse overheid de Primary Dealers zal ondersteunen, zullen ze naar verwachting niet genoeg effect hebben om de marktdynamiek van vóór 2008 te doen terugkeren. Guy LeBas, hoofd vastrentende strategieën bij Janney Montgomery Scott, juicht de start van het programma echter toe: "Het idee achter buybacks is om deze minder liquide voorraden van de balans van dealers te halen en te vervangen door meer liquide voorraden".
Het Amerikaanse Ministerie van Financiën stelt dat het terugkoopprogramma niet zal interfereren met inspanningen van de Federal Reserve om haar balans in te krimpen (Quantitative Tightening, of QT), aangezien de terugkoop relatief klein zal zijn. Dat kan echter snel weer veranderen als de liquiditeit toch weer verslechtert en meer drastische maatregelen nodig zijn...
Lees meer:
Illiquiditeit Amerikaanse Treasury markt neemt weer toe (9 november 2021)
Liquiditeit in financiële markten droogt op, systeemcrisis dreigt (15 september 2022)
Gaat het slecht met China of juist met Amerikaanse Treasuries? (13 september 2023)
BP en Shell keren terug naar kerntaken
Shell en BP hebben investeerders bij de presentatie van de laatste bedrijfsresultaten een eenvoudige boodschap gegeven: terug naar de basis. Na jaren van investeren in alternatieve projecten als zonneparken, windparken, biobrandstof, waterstof en CO2-opslag zijn de twee energiebedrijven tot de conclusie gekomen dat het onvoldoende geld oplevert en dat kapitaal beter op een andere manier geïnvesteerd kan worden.
De twee in Londen genoteerde oliegiganten hebben beloofd zich te richten op hun kernactiviteiten en zoveel mogelijk geld terug te geven aan aandeelhouders, door meer dividend uit te keren en aandelen in te kopen om de waarde van het aandeel te verhogen. Beide bedrijven benadrukten hun focus op ‘kasstroom’ de afgelopen twee kwartalen 58 keer vaker op hun resultatenconferenties dan in de vorige twee kwartalen. Dit alles in een poging de aandelenkoersen omhoog te krijgen en het verschil in marktwaardering met hun Amerikaanse concurrenten te verkleinen.
BP en Shell hebben hun investeringen in groene energieprojecten teruggeschroefd, aangezien ze hebben ontdekt dat ze niet zomaar nieuwe markten uit het niets kunnen creëren. Ze merken dat de energietransitie vooral van bovenaf wordt gestuurd en dat er vanuit de markt nog maar weinig vraag is naar alternatieven. Tegelijkertijd blijft de vraag naar traditionele brandstoffen en vloeibaar aardgas wereldwijd toenemen, waar bovendien veel meer geld aan te verdienen valt. En winst is niet onbelangrijk, want een bedrijf is pas duurzaam onderaan de streep.
Banken blijven olie en gas financieren
Uit een rapport van milieuorganisatie Rainforest Action Network blijkt dat de banken JPMorgan Chase, Mizuho en Bank of America vorig jaar wereldwijd de grootste financiers van de traditionele energiesector waren. Sinds het Parijse klimaatakkoord hebben 's werelds grootste banken in totaal $6,9 biljoen aan de sector uitgeleend. Het rapport toont aan dat de 60 grootste geldschieters alleen vorig jaar gezamenlijk al ongeveer $705 miljard financiering hebben verstrekt. Chinese banken domineerden de financiering voor steenkoolwinning en kolencentrales in 2023, terwijl Canadese banken bovenaan stonden in de financiering van projecten voor teerzandolie.
Financiering voor gasgestookte energiecentrales en olie- en gasprojecten in diep water nam vorig jaar af, terwijl de financiering van LNG-projecten is toegenomen. En dat is niet geheel toevallig, aangezien Europa in zeer korte tijd Russisch gas uit pijpleidingen heeft vervangen door aanvoer van vloeibaar gas. Dat vereiste veel nieuwe investeringen in zowel infrastructuur als productie.
Ook Nederlandse banken gaan ondanks toenemende maatschappelijke druk door met het financieren van de traditionele energiesector. Uit het Financieel Dagblad:
“ING en Rabobank financierden in 2023 meer fossiele bedrijven dan in 2022. Dat blijkt uit een maandag verschenen rapport van onder andere ngo Banktrack naar de zestig grootste fossiele banken. ING en Rabobank behoren als enige twee Nederlandse banken tot die groep.
ING was vorig jaar betrokken bij kredietdeals ter waarde van zo’n $12 mrd, Rabobank bij bijna $4 mrd. Voor beide banken was dit een toename ten opzichte van een jaar eerder. Wereldwijd nam de hoeveelheid financiering voor bedrijven actief in het delven dan wel verwerken en verhandelen van fossiele brandstoffen juist af.”
Het is dus niet vreemd dat ook banken zich steeds minder inspannen voor de politiek gedreven klimaatagenda. Ze zien dat alternatieven minder geld opleveren, wat in een competitieve markt betekent dat aandeelhouders weglopen naar concurrenten. Ook zien beide sectoren meer risico om te investeren in alternatieve energiebronnen, omdat deze zelfs met subsidies niet altijd rendabel blijken te zijn. Vallen overheidssubsidies weg, dan lopen energiebedrijven en banken het risico dat ze hun investering c.q. lening niet meer terugzien.
Maar pensioenfondsen niet…
Hoe kan het dan dat pensioenfondsen nog wel op koers blijven om hun investeringen in olie en gas af te bouwen? Grote fondsen als ABP, Pensioenfonds Zorg en Welzijn en PMT hebben hun beleggingen in traditionele olie- en gasbedrijven (grotendeels) verkocht en hebben recent nog kenbaar gemaakt dat ze deze strategie van desinvesteren blijven voortzetten. Zelfs pensioenfondsen binnen de energiesector, bancaire wereld en transportsector hebben hun beleggingsbeleid aangepast.
Het antwoord op deze vraag is eenvoudig te beantwoorden na de volgende les van econoom Milton Friedman (1912-2006)…
Hij legt uit dat er vier manieren zijn om geld uit te geven, zoals weergegeven in onderstaand kwadrant:
Je eigen geld uitgeven aan iets voor jezelf
Je eigen geld uitgeven aan iets voor een ander
Het geld van een ander uitgeven aan iets voor jezelf
Het geld van een ander uitgeven aan iets voor een ander
Waarbij geldt dat mensen in het eerste scenario een heel zorgvuldige keuze maken voor zowel de prijs als de kwaliteit, in het tweede scenario vooral op de prijs letten en minder op de kwaliteit, in het derde scenario vooral op de kwaliteit en minder op de kosten en dat men in het vierde scenario over geen van beide goed nadenkt en proberen het ‘goede‘ te doen met het geld.
Vanuit dit perspectief bezien zullen individuele beleggers, maar ook energiebedrijven en banken, veel kritischer kijken naar hoe ze hun geld besteden en streven naar de maximale toegevoegde waarde. Daarin onderscheiden zij zich van pensioenfondsen, die geld van een ander beheren en waar de deelnemer verplicht aan deelneemt en vrijwel niets over te zeggen heeft. Dat maakt pensioenfondsen veel vatbaarder voor maatschappelijke druk om het ‘goede‘ te doen, ook als dat ten koste gaat van het rendement.
Het is slechts een kwestie van tijd voordat ook overheden in westerse landen zullen inzien dat het afdwingen van de energietransitie niet werkt, omdat het vastloopt op de economische realiteit dat de alternatieven niet haalbaar, schaalbaar of zelfs niet duurzaam zijn. Dit is hoopgevend, omdat het betekent dat burgers zich meer en meer zullen afkeren tegen de overheidsdwang en de overheid ook meer zullen wantrouwen. Dat behoedt de samenleving voor nog meer verkeerde beslissingen en slechte investeringen die de energiezekerheid en daarmee onze welvaart in gevaar kunnen brengen.
Lees meer:
ESG: Hoe ideologie de kapitaalmarkt overneemt (22 december 2022)
Groeiend economisch realisme tegen klimaatdwang (13 mei 2023)
Hoe overheidsingrijpen de markt verstoort (Deel 1: Energiemarkt) (21 maart 2024)
Overheden verhogen belasting op elektrische auto’s
Na jarenlang riante subsidies te hebben verleend voor elektrische auto’s komen overheden nu tot de conclusie dat ze zichzelf in de vingers hebben gesneden. Door het grote aantal elektrische auto's dat inmiddels op de weg is lopen zij wereldwijd al $110 miljard aan accijns en belasting op brandstof mis. Van dit bedrag komt 60 procent voor rekening van Europese landen, waar de belasting op brandstof het hoogst is.
Om dit gat in de begroting te dichten moeten gebruikers van elektrische auto's nu meer belasting betalen, waardoor het voordeel om de overstap te maken kleiner wordt. Autofabrikanten worden daar de dupe van, omdat de vraag naar elektrische auto's hierdoor sterk is afgenomen en de waarde van voorraden en investeringen daalt. Dit voorbeeld laat goed zien dat als de overheid meer geld nodig heeft, niemand gespaard zal worden. En dat maakt de energietransitie zo goed als onuitvoerbaar.
Voormalig centraal bankier slachtoffer van KYC regels banken
Voormalig Bank of England hoofdeconoom Andy Haldane werd geweigerd voor een bankrekening omdat hij als "politiek verbonden" werd beschouwd. Dat onthulde hij onlangs in een toespraak bij de Royal Society of Arts, waar hij nu directeur is.
Vorig jaar ondervond ook politicus Nigel Farage problemen met het openen van een bankrekening, naar eigen zeggen omdat zijn politieke visie niet in overeenstemming was met die van de bank waar hij een rekening probeerde te openen. “De gevestigde orde probeert me uit het Verenigd Koninkrijk te verdrijven door mijn bankrekeningen te sluiten. Ik heb geen uitleg of verhaal gekregen over waarom dit met mij gebeurt”, zo concludeerde de politicus.
Haldane benadrukt dat de zogeheten know your customer (KYC) regelgeving herzien moet worden, omdat het investeringen belemmert. “We zijn nu allemaal Nigels”, aldus Haldane. Hij voegde eraan toe dat 140.000 bedrijven in het Verenigd Koninkrijk al problemen hebben gehad met hun bank vanwege regelgeving rond "politiek blootgestelde" personen.
Het is veelzeggend dat ook mensen als Haldane, die werkzaam zijn geweest binnen het financiële systeem en die de spelregels voor banken hebben ontworpen, nu zelf doelwit worden. En het laat ook zien hoe groot de willekeur is waarmee banken hun klanten controleren. Haldane zegt daarover:
"Ten eerste werkte ik niet voor de Bank of England - ik werkte hier [bij de RSA]. Ten tweede is de Bank of England bij wet onafhankelijk van de overheid. En ten derde is de Bank of England hun toezichthouder."
Ook in Nederland wordt steeds duidelijker dat de strenge controle van klanten, naar verluid om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen, zelden resultaat oplevert. Er werken alleen bij Nederlandse banken al meer dan 10.000 mensen die alle verdachte en ongebruikelijke transacties controleren en die nieuwe klanten aan een screening onderwerpen. En door de dreiging van hoge boetes kiezen banken er bij de minste of geringste twijfel voor een klant te weigeren of de klantrelatie te beëindigen.
Dit kan verstrekkende gevolgen hebben, omdat het vandaag de dag bijna onmogelijk is zonder bankrekening deel te nemen aan het economische verkeer. Bovendien kan de wetgeving misbruikt worden om politieke tegenstanders het leven zuur te maken, zoals begin 2022 al gebeurde bij de truckerdemonstraties in Canada. Mensen die geld hadden gedoneerd voor deze demonstratie zagen hun bankrekening geblokkeerd worden.
Dit soort wetgeving kan in de toekomst ook gebruikt worden tegen dissidenten. Het is ook één van de argumenten waarom mensen niet enthousiast worden van een CBDC, waarmee het betalingsverkeer én de controle over het geld verder gecentraliseerd kan worden.
Lees meer op Geotrendlines:
Europese sancties ondermijnen internationale rol euro (10 augustus 2022)
EU en ECB oneens over verdeling Russische reserves (18 juli 2023)
Russisch staatsfonds ruilt euro's voor goud en yuan (17 februari 2023)
China maakt $42 miljard vrij om onverkochte woningen op te kopen
De Chinese centrale bank heeft $42 miljard beschikbaar gesteld waarmee staatsbedrijven onverkochte woningen kunnen opkopen. Met deze maatregel probeert de centrale bank binnenlandse vastgoedmarkt te stabiliseren en projectontwikkelaars van de ondergang te redden. Staatsbedrijven kunnen met deze nieuwe kredietlijn van de centrale bank woningen van noodlijdende ontwikkelaars opkopen en ombouwen tot betaalbare huisvesting.
Deze plannen laten zien dat overheden en centrale banken veel mogelijkheden hebben om de waarde van activa te ondersteunen. In westerse landen hebben centrale banken al staatsobligaties, bedrijfsleningen en hypotheekleningen opgekocht om de waarde te stabiliseren. Als het nodig is behoort ook het opkopen van vastgoed tot de mogelijkheden, zoals China nu laat zien.
In een ongedekt geldsysteem zullen overheden en centrale banken altijd de mogelijkheid benutten om met monetaire en fiscale stimulering de nominale waarde van activa overeind te houden. Ook als dat betekent dat de reële waarde van het geld daardoor afneemt. Het dreigende deflatiescenario in China kan dus bestreden worden, ook al gaat dat ten koste van de waarde van de munt...
Lees meer:
Miljardenverliezen voor Chinese vastgoedontwikkelaar Evergrande (19 juli 2023)
Chinese vastgoedmarkt in grote problemen, hoe gaat dit verder? (19 augustus 2023)
Video’s
Hongaarse minister Szijjártó over hypocrisie westerse sancties
Deze week zagen we een interessant interview met Péter Szijjártó, de minister van Buitenlandse Zaken van Hongarije, waarin hij wijst op de hypocrisie van het Westen ten aanzien van Russische sancties. Hij benoemt onder andere het feit dat de Verenigde Staten nog steeds op grote schaal uranium uit Rusland importeren (terwijl Europese landen daarmee moeten stoppen) en dat de Russische olie via Indiase raffinaderijen alsnog haar weg naar Europa weet te vinden.
Hij concludeert daarom dat meer rationaliteit wel op zijn plaats is. Het volledige interview is zeker de moeite waard om te kijken, klik op deze link om het fragment te bekijken.
“Ik ben dapper genoeg om de vraag te stellen: wat is het doel van de sancties? Het doel is Rusland op de knieën te brengen en de oorlog te laten stoppen. Dat was het doel twee jaar geleden en mijn vraag is: Waren de sancties daarin behulpzaam? Het antwoord is nee.
Dan zeg ik: laten we eens kijken naar de impact die het heeft gehad op ons. In plaats van een analyse te maken krijg ik te horen dat ik een Kremlin propagandist ben of een vriend van de Russen, klaar. Dat is het niveau van rationeel debatteren in de Europese Unie. Maar het sanctiebeleid heeft veel schade aangericht op de Europese economieën. Kijk naar ons bijvoorbeeld, onze inflatie steeg vorig jaar naar 27 procent. We moesten offers brengen om de inflatie te beteugelen. Het was 27 procent, niet door eigen toedoen, maar door omstandigheden. Onze energierekening steeg van €7 miljard naar €17 miljard, dat is een gigantische stijging. Ik bedoel, dat is 5 procent van ons bbp.
Daarom geloven wij dat er iets meer rationaliteit toegepast moet worden in het besluitvormingsproces. Zelfs als een oorlogssituatie het heel moeilijk maakt om rationeel te blijven, maar enige mate van rationaliteit moet behouden blijven.”
Op Geotrendlines concludeerden we twee jaar geleden, direct na de aankondiging van sancties tegen Rusland, al dat deze niet zouden werken en vooral schade zouden toebrengen aan Europese economieën. Voor abonnees van ons platform komen deze berichten dus niet als een verrassing. Hieronder een aantal analyses die we sinds het begin van de oorlog in februari 2022 publiceerden over dit thema.
Lees meer op Geotrendlines:
Hoe sancties tegen Rusland als een boemerang kunnen terugkeren (20 maart 2022)
Westerse sancties isoleren Rusland niet (12 april 2022)
Waarom economische sancties Rusland niet treffen (29 mei 2022)
Hoe Rusland de Europese oliesancties omzeilt (12 januari 2023)
Rusland omzeilt sancties via Centraal-Aziatische landen (24 juli 2023)
Gouverneur Bank of Canada waarschuwt voor ‘scherpe correctie’
Recent waarschuwde Tiff Macklem, gouverneur van de Bank of Canada, het publiek voor een mogelijke scherpe correctie in activaprijzen & systeemrisico voor het banksysteem. Hij zei daarover:
“Sommige indicatoren van financiële stress zijn gestegen. Tegelijkertijd lijken de waarderingen van sommige financiële activa te zijn opgerekt. Dit zou het risico kunnen vergroten van een scherpe correctie die systeembrede stress zou kunnen veroorzaken.
De recente toename van het gebruik van hefboomfinanciering in niet-bancaire financiële instellingen zou de effecten van zo'n correctie kunnen versterken.”
Mogelijk refereert hij naar de huizenprijzen in Canada, die de laatste jaren bijzonder sterk zijn gestegen en die, net als in Nederland, na een kleine correctie weer oplopen. Of naar de almaar stijgende rente en afnemende liquiditeit op de obligatiemarkt, wat voor onverwachtse marktbewegingen kan zorgen…
Udo Ulfkotte over ‘Gekochte Journalisten’ en propaganda
Het volgende fragment is al wat ouder, maar is nog steeds zeer actueel. Het is een interview uit 2014 van de inmiddels in Europa verbannen televisiezender Russia Today met de inmiddels overleden journalist Udo Ulfkotte. Hij vertelde over de Amerikaanse beïnvloeding van de Europese media, die volgens hem op een dermate grote schaal plaatsvindt dat er eigenlijk geen sprake meer is van een onafhankelijke pers.
Hij schreef zijn bevindingen op in het boek ‘Gekaufte Journalisten’, dat in september 2014 verscheen en dat twee jaar later ook in het Nederlands werd vertaald. Het boek is een aanrader voor wie meer inzage wil krijgen in de werking van de media.
In dit interview met Russia Today zei hij dat de media een kwalijke rol vervullen in het voeden van een anti-Russisch sentiment en daarmee indirect zouden bijdragen aan een oorlog met Rusland. Een fragment:
“Ik ben ongeveer 25 jaar journalist geweest en ik werd opgeleid om het publiek te bedriegen, te verraden en niet de waarheid te vertellen. De laatste maanden zie ik hoe Duitse en Amerikaanse media proberen een oorlog uit te lokken in Europa, een oorlog tegen Rusland. Er is geen weg meer terug. Ik verzet me daartegen, ik heb in het verleden verkeerde dingen gedaan door mensen te manipuleren en propaganda te maken tegen Rusland.
De reden waarom ik dit boek heb geschreven is dat ik me erg veel zorgen maak over een nieuwe oorlog in Europa en ik dat niet wil meemaken. Oorlog komt nooit vanzelf, er zijn altijd mensen achter die aansturen op oorlog. En dat zijn niet alleen politici, maar ook journalisten. Ik heb in mijn boek beschreven hoe we onze lezers in het verleden hebben voorgelogen, om aan te sturen op een oorlog. We leven in een bananenrepubliek (Duitsland) en niet in een democratisch land dat persvrijheid kent.”
Lees meer op Geotrendlines:
Welk belang dient de mainstream media? (29 juli 2017)
Russia Today onder verscherpt toezicht in de VS (15 november 2017)
Ook in het Westen staat persvrijheid onder druk (13 juni 2019)
De macht van de persbureaus (26 juli 2020)
Vertrouwen in traditionele media bereikt nieuw dieptepunt (22 januari 2021)
Grafiek: Amerikaanse overheid ziet rentelasten sterk toenemen
Rentelasten vormen een steeds groter deel van de begroting van de Amerikaanse overheid. Niet alleen door de gestegen rente, maar ook omdat de overheid steeds meer leent en tegen steeds kortere looptijden. Dat betekent dat een groot deel van de staatsschuld van $34,7 biljoen tegen een hogere rente geherfinancierd moet worden. Onderstaande grafiek laat zien dat de rentelasten alleen nu al goed zijn voor 12 procent van alle overheidsuitgaven.
In ons boek Van Goud tot Bitcoin! laten we zien hoe wereldrijken in het verleden ten onder gingen door te hoge schulden en inefficiënt bestuur. Zal het nu anders zijn..?
Grafiek: Groeit of krimpt de economie?
Cijfers van de winkelverkopen suggereren dat de economie groeit, maar klopt dat beeld wel? Deze grafiek laat zien dat de winkelomzet in de Verenigde Staten de laatste jaren alleen in nominale termen is gestegen. Gecorrigeerd voor de officiële inflatie is er de laatste jaren echter sprake van een daling, die nog veel groter is als we met de werkelijke inflatie zouden rekenen.
Mensen geven dus wel meer geld uit, maar krijgen daar steeds minder voor terug. Wie de prijzen in de supermarkt of op de menukaart in een restaurant ziet zal dit patroon waarschijnlijk herkennen…
